جمعیت در جمهوری قرقیزستان در سال ۲۰۲۴

جمعیت دائمی جمهوری قرقیزستان در آغاز سال ۲۰۲۴. بالغ بر ۷ میلیون و ۱۶۲ هزار نفر و جمعیت واقعی ۶ میلیون و ۴۸۷ هزار نفر بوده است که بیش از یک سوم جمعیت دائمی (۳۴.۹ درصد) در مناطق شهری و تقریباً دو سوم (۶۵.۱ درصد) در مناطق روستایی زندگی می‌کردند. تراکم جمعیت به طور متوسط ‌۳۶ نفر در هر کیلومتر مربع است.

تغییرات اندازه جمعیت تحت تأثیر رشد طبیعی جمعیت است که تحت تأثیر تغییرات نرخ تولد و مرگ و میر جمعیت و همچنین میزان مهاجرت جمعیت شکل می‌گیرد. همانند سال گذشته، میزان مهاجرت ورودی مثبت بود که به ۱۰ هزار نفر رسید. در نتیجه، رشد کل جمعیت در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۱۲۴.۳ هزار نفر بود.

در سال ۲۰۲۳ نرخ رشد جمعیت ۱.۸ درصد بود که در قیاس با استانداردهای جهانی بسیار بالاست. بیشترین نرخ رشد جمعیت در استان‌های باتکن و اوش (به ترتیب ۲.۲ درصد و ۲.۰ درصد)، استان جلال‌آباد (۱.۹ درصد) و کمترین آن در استان‌های نارین و ایسیق‌کول (به ترتیب ۱.۲ درصد و ۱.۱ درصد) مشاهده شده است.

یکی از ویژگی‌های مهم جمعیت کشور، تناسب گروه‌های سنی کمتر از سن کار، در سن کار و بیشتر از سن کار است. در آغاز سال ۲۰۲۴ ۳۴.۲ درصد از کل جمعیت را کودکان و نوجوانان، ۵۶.۵ درصد را افراد در سن کار و ۹.۳ درصد را افراد در سن بالاتر از سن کار تشکیل می‌دادند.

ساختار جنسیتی و سنی جمعیت جمهوری قرقیزستان (تخمین زده شده در ابتدای سال ۲۰۲۴، افراد)

زنان و مردان

برتری تعداد جمعیت زنان تقریباً از ۴۰ سالگی شروع می‌شود و در سنین بالای ۸۰ سال تعداد زنان تقریباً ۲ برابر تعداد مردان است. این برتری عمدتاً به دلیل تفاوت در مرگ و میر ناشی از سن در میان جمعیت مرد و زن است. میانگین سنی جمعیت قرقیزستان همچنان در حال رشد است و در ابتدای سال ۲۰۲۴ به ۲۸.۶ سال برای هر دو جنس، ۲۷.۷ سال برای مردان و ۲۹.۵ سال برای زنان رسیده است.

در ساختار جنسیتی و سنی جمعیت قرقیزستان، تفاوت در تغییرات در گروه‌های سنی جمعیت باقی مانده است. بدین ترتیب، در گروه زیر سن کار، کاهش جزئی مشاهده شد (۳۴.۶ درصد در سال ۲۰۱۹، در مقابل ۳۴.۲ درصد در سال ۲۰۲۳). اما نسبت کودکان و نوجوانان در کل جمعیت استان‌هایی که نرخ زاد و ولد از میانگین کشوری بیشتر است (باتکن، جلال‌آباد، اوش و تالاس)، افزایش یافته است.

در سال‌های اخیر، تمایل به کاهش جزئی در سهم جمعیت در سن کار از کل جمعیت (۵۷.۳ درصد در سال ۲۰۱۹ در مقابل ۵۶.۵ درصد در سال ۲۰۲۳) وجود داشته است. این روند تا حدودی به دلیل ورود نسل کم‌جمعیت جوانان متولد اوایل دهه ۲۰۰۰ به سن کار است، زمانی که کشور هنوز با کاهش نرخ زاد و ولد مواجه بود.

به دلیل کاهش نسبت جمعیت در سن کار، نسبت وابستگی اندکی افزایش یافت و به ۷۷۰ نفر رسید. بیشترین نرخ در استان‌های باتکن (۹۰۹ نفر)، جلال‌آباد (۸۸۹ نفر)، اوش (۸۸۰ نفر) و کمترین آن در شهرهای بیشکک و اوش (به ترتیب ۴۸۶ نفر و ۶۵۲ نفر) ثبت شده است.

این در حالی است که به دلیل ورود به سن بازنشستگی نسل دهه ۱۹۶۰ که نسبت به نسل‌های قبل تعداد بیشتری دارد، سالانه تعداد افراد بالای سن کار افزایش یافته و به ۹.۳ درصد از کل جمعیت در پایان سال ۲۰۲۳ رسید. بخش عمده‌ای از جمعیت بالای سن کار را زنان تشکیل می‌دهند (حدود ۶۸ درصد یا ۴۵۱.۳ هزار نفر). این به این دلیل است که امید به زندگی زنان بیشتر از مردان و سن بازنشستگی زنان پنج سال زودتر است.

بر اساس مقیاس سازمان ملل، اگر نسبت افراد ۶۵ سال و بالاتر در کل جمعیت کمتر از ۴ درصد باشد، جمعیت چنین کشوری جوان در نظر گرفته می‌شود. اگر در محدوده ۴ تا ۷ درصد باشد، جمعیت در آستانه سالمندی است. اگر بالای ۷ درصد باشد - جمعیت مسن می‌باشد. جمعیت قرقیزستان در آستانه سالمندی قرار دارد: در آغاز سال ۲۰۲۴، ۴۰۷.۹ هزار نفر یا ۵.۷ درصد از اتباع کشور ۶۵ سال و بیشتر سن داشتند.

با این حال، این شاخص به طور قابل توجهی کمتر از شاخص‌های سایر کشورهای مشترک‌المنافع است، به عنوان مثال، شاخص برای قزاقستان ۸.۸ درصد (در ابتدای سال ۲۰۲۴)، آذربایجان - ۹.۱ درصد (در ابتدای سال ۲۰۲۴)، فدراسیون روسیه – ۱۶، ۵ درصد (در ابتدای سال ۲۰۲۳) و بلاروس - ۱۷.۲ درصد (در آغاز سال ۲۰۲۴) بود. طبق پیش‌بینی سازمان ملل، روند سالمند شدن جمعیت قرقیزستان در حدود سال ۲۰۳۰ ظاهر خواهد شد، زمانی که نسبت افراد مسن ۶۵ سال و بالاتر به ۷ درصد نزدیک خواهد شد.

در نتیجه مهاجرت و همچنین تفاوت در سطح تولید مثل طبیعی، تغییراتی در ترکیب قومی جمعیت رخ داد. بدین ترتیب تعداد قرقیزها، ازبک‌ها، دونگان‌ها، تاجیک‌ها و سایر اقوام افزایش یافته و برعکس، تعداد روس‌ها، اوکراینی‌ها، تاتارها، بلاروس‌ها، آلمانی‌ها و دیگران کاهش یافته است. اما با وجود مهاجرت زیاد در دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰، نمایندگان تمام اقوام که به طور تاریخی در کشور زندگی می‌کردند، حفظ شده‌اند. در مجموع، بیش از ۱۰۰ گروه قومی در این کشور زندگی می‌کنند که بیشترین تعداد آنها (طبق برآوردهای اولیه سال ۲۰۲۴) قرقیزها - ۵ میلیون و ۵۷۱ هزار نفر (۷۷.۸ درصد از کل جمعیت) و ازبک‌ها - ۱ میلیون و ۱۸ هزار نفر (۱۴.۲ درصد) و روس‌ها - ۲۹۸ هزار نفر (۳.۸ درصد) نفر هستند.

در عمل بین‌المللی، نرخ باروری (نرخ باروری کل) برای اندازه‌گیری نرخ تولد به تفکیک کشورها استفاده می‌شود. در قرقیزستان، از آغاز دهه ۲۰۰۰، این شاخص تمایل به افزایش داشته است، اما از سال ۲۰۱۹، نرخ باروری اندکی کاهش یافته و در سال ۲۰۲۳ به طور متوسط ‌به ازای هر زن ۱۵ تا ۴۹ ساله، ۲.۷ فرزند بوده است. به طور سنتی، بیشترین تعداد نوزادان از زنان ۲۰ تا ۳۰ ساله متولد می‌شوند (بیش از ۵۷ درصد از کودکان متولد شده در یک سال). بنابراین، در قرقیزستان، بر خلاف بسیاری از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع که نرخ تولد تا سطح تولید مثل ساده کاهش یافته است، تولید مثل گسترده جمعیت تضمین می‌شود.

یکی دیگر از مولفه‌های مهم موثر بر رشد طبیعی جمعیت، مرگ و میر است. در سال ۲۰۲۳، ۳۱.۵ هزار مورد مرگ ثبت شده است که ۱.۸ هزار نفر یا ۵.۴ درصد کمتر از سال ۲۰۱۹ (۳۳.۳ هزار مورد) است. بر این اساس، نرخ کلی مرگ و میر جمعیت قرقیزستان در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته و به ۴.۴ مرگ در هر ۱۰۰۰ نفر (۲۰۱۹ – ۵.۱) رسیده است. در عین حال، جمعیت قرقیزستان از نظر جمعیتی نسبتاً جوان در نظر گرفته می‌شود. در این راستا، در عمل جهانی، برای مقایسه میزان مرگ و میر در کشورهای با ساختارهای سنی مختلف جمعیت، نرخ مرگ و میر استاندارد شده محاسبه می‌شود. این میزانی است که نرخ کلی مرگ و میر با آن مطابقت خواهد داشت، اگر ساختار توزیع جمعیت بر حسب سن با توجه به ترکیب جمعیت اروپا که به عنوان استاندارد پذیرفته شده است، ارائه شود، بر اساس این محاسبات، میزان مرگ و میر جمعیت قرقیزستان در سال ۲۰۲۳، ۸.۰ مرگ در هر ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت بوده است.

ویژگی قرقیزستان این است که بیشترین تأثیر را بر تغییرات مرگ و میر کلی، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های سیستم گردش خون دارد که سالانه بیش از نیمی از مرگ و میرها را به همراه دارد (۱۶۵۲۱ مرگ یا ۵۲.۴ درصد از کل مرگ و میرها در سال ۲۰۲۳).

بیشترین تعداد مرگ و میر ناشی از این علت مرگ (۱۳۰۳۴ مرگ یا ۷۸.۹ درصد از تعداد مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی) را افراد بالای سن کار تشکیل می‌دهند. اما این بیماری‌ها عامل اصلی مرگ و میر در جمعیت در سن کار (بیش از ۳۵ درصد از کل مرگ و میر در سن کار در سال ۲۰۲۳) نیز هستند.

نئوپلاسم‌ها (بیماری‌های انکولوژیک) در رتبه دوم در ساختار علل مرگ (۱۲.۹ درصد از کل مرگ و میرها در سال ۲۰۲۳) قرار دارد که در طول سال‌ها سطح بالای خود را در قرقیزستان و اکثر کشورهای مشترک‌المنافع حفظ کرده است.

سهم قابل توجهی در ساختار علل مرگ و میر ناشی از علل غیرطبیعی مرگ (جراحات، مسمومیت و برخی دیگر از پیامدهای علل خارجی - ۲۳۳۲ مرگ یا ۷.۴ درصد از کل مرگ و میرها در سال ۲۰۲۳) است. مرگ و میر ناشی از علل غیرطبیعی در میان جمعیت در سن کار شایع‌تر است (۱۷۰۴ مرگ، یا ۱۷.۲ درصد از کل تعداد مرگ و میر در سن کار در سال ۲۰۲۳).

بیماری‌های تنفسی در رتبه بعدی در فهرست علل مرگ و میر قرار دارند (۱۹۷۲ مرگ یا ۶.۳ درصد کل مرگ و میرها در سال ۲۰۲۳)..

در ساختار علل مرگ و میر جمعیت، بیماری‌های دستگاه گوارش همچنان جزو پنج عامل اصلی مرگ و میر هستند (۱۶۱۹ مرگ یا ۵.۱ درصد از کل مرگ و میرها در سال ۲۰۲۳).

مرگ و میر ناشی از برخی بیماری‌های عفونی و انگلی (۶۹۶ مرگ یا ۲.۲ درصد از کل مرگ و میرها در سال ۲۰۲۳) معمولاً خاص مردان است. در میان افرادی که بر اثر برخی بیماری‌های عفونی و انگلی جان خود را از دست داده‌اند، نسبت قابل توجهی را کسانی تشکیل می‌دهند که بر اثر سل فوت کرده‌اند (۴۵.۴ درصد) که عمدتاً در سن کار بوده‌اند (۵۷.۶ درصد از تعداد فوت‌های ناشی از سل).

مرگ و میر مادران در قرقیزستان همچنان بالاست. در سال ۲۰۲۳، ۳۳ زن بر اثر عوارض حاملگی، زایمان و دوران پس از زایمان جان خود را از دست داده‌اند (۲۲.۶ زن در هر ۱۰۰ هزار تولد زنده).

مرگ و میر نوزادان، علیرغم کاهش محسوس آن در سال‌های اخیر، همچنان بالاست. در سال ۲۰۲۳، ۲۰۴۰ نوزاد زیر یک سال بر اثر بیماری‌های مختلف، مسمومیت‌ها و جراحات جان خود را از دست دادند (۱۴.۰ کودک در هر ۱۰۰۰ تولد زنده).

علل اصلی مرگ و میر نوزادان بیماری‌ها و شرایطی هستند که در دوره پریناتال (پس از زایمان) ایجاد می‌شوند. در سال ۲۰۲۳، ۱۵۰۱ کودک زیر یک سال بر اثر این علل جان خود را از دست دادند (۷۳.۶ درصد از کل تعداد مرگ و میر کودکان زیر یک سال).

پس از آن ناهنجاری‌های مادرزادی - ۲۰۷ نوزاد (۱۰.۱ درصد)، سپس بیماری های تنفسی - ۱۸۱ کودک (۸.۹ درصد) و جراحات، مسمومیت‌ها و برخی از پیامدهای دیگر ناشی از علل خارجی - ۴۳ مرگ (۲.۱ درصد) قرار دارند. توقف رشد به طور کلی و مرگ و میر نوزادان باعث افزایش جزئی در امید به زندگی در بدو تولد شد، هم برای مردان (۶۸.۲ سال) و هم برای زنان (۷۶.۵ سال). بنابراین، هنوز یک شکاف جنسیتی (۸ سال) در میانگین امید به زندگی وجود دارد.

امید به زندگی در بدو تولد بر اساس جنسیت (تعداد سال)

زنان و مردان و هر دو جنسیت

احتمال زنده ماندن تا سن بازنشستگی برای زنان بیش از ۹۰ درصد و برای مردان حدود ۸۰ درصد است.

مهاجرت تأثیر بسزایی بر تغییرات کل جمعیت یک کشور دارد. در سال ۲۰۲۳، تغییرات مهاجرت ناشی از افزایش قابل توجه جابجایی‌های داخل کشور و همچنین افزایش جزئی مهاجرت جمعیت به خارج از کشور بود.

در سال ۲۰۲۳، ۱۴۴۵۳ نفر برای اقامت دائم وارد کشور شدند و ۴۶۱۰ نفر از کشور برای همیشه رفتند. بدین ترتیب، مهاجرت ورودی به ۹۸۴۳ نفر (۶۵۲۷ نفر در سال ۲۰۲۲) رسید و در سال ۲۰۲۳، قرقیزستان شاهد کاهش تعداد افرادی بود که کشور را برای اقامت دائم در کشورهای دیگر ترک کردند. سال گذشته، تراز مهاجرت مثبت تقریباً با همه کشورهای مشترک‌المنافع به استثنای قزاقستان (-۴۸۷ نفر) مشاهده شد.

کشورهای اصلی از نظر انتخاب محل اقامت دائم (یا بلندمدت) جدید برای مهاجران از قرقیزستان همچنان روسیه و قزاقستان هستند.

از ۳۳.۵ هزار نفری که در سال‌های ۲۰۱۹-۲۰۲۳ قرقیزستان را ترک کردند، ۱۰.۵ هزار نفر یا ۳۱.۰ درصد مهاجران قرقیزتبار بودند.

مهاجرت خارجی جمعیت (هزار نفر)

مهاجرت خروجی                خارج‌شدگان                     واردشدگان

مهاجرت داخلی همچنان به سمت بیشکک و استان چوی است، در حالی که سایر مناطق به طور پیوسته جمعیت خود را از دست می‌دهند. در سال ۲۰۲۳، کل ورود مهاجران بین شهر بیشکک (۸۷.۱ درصد) و استان چوی (۱۲.۹ درصد) توزیع شد.

بنابراین، فرآیندهای جمعیتی که در سال‌های اخیر در قرقیزستان اتفاق افتاده است، نرخ بالای رشد جمعیت دارد و نرخ زاد و ولد همچنان بالاست و بازتولید جمعیت را تضمین می‌کند.

https://www.stat.gov.kg/ru/news/podgotovlen-k-pechati-demograficheskij-ezhegodnik-kyrgyzskoj-respubliki-۲۰۱۸-۲۰۲۳/